Zmiany ustrojowe podczas ciąży
Zmiany ustrojowe zachodzą w organizmie kobiety w celu dostosowania go do wymagań płodu. Przy dobrym przebiegu ciąży, przebiega to bez zagrożenia kondycji kobiety. W większości przypadków wzrasta aktywność fizjologiczna układów oraz czasami zmniejsza się aktywność niektórych narządów i tkanek.
Zmiany w układzie krążenia
1. Zmiany hematologiczne.
- wzrost objętości krwi krążącej o ok 30-50%,
- zwiększenie objętości osocza o ok 45%, masa erytrocytarna zwiększa się o 20%; powoduje to fizjologiczną niedokrwistość,
- zwiększona aktywność układu krzepnięcia.
2. Zmiany hemodynamiczne.
- serce unosi się do góry oraz w lewo, wraz z obrotem wzdłuż swojej osi; uderzenie koniuszkowe jest przesunięte w bok,
- wzrost rozmiaru serca o 12%,
- przyspieszenie pracy serca o ok 10- 15 uderzeń na minutę, wzrasta o 20% w ciąży pojedynczej a o 40% w ciąży bliźniaczej,
- może być słyszalny cichy szmer,
- wzrasta pojemność minutowa serca,
- rozszerzenie naczyń krwionośnych,
- zmniejszenie o 20% obwodowego ciśnienia tętniczego,
- zwiększa się łożysko,
- ciśnienie rozkurczowe ulega zmniejszeniu,
- ciśnienie żylne się nie zmienia, zwiększa się za to w obrębie kończyn dolnych, przede wszystkim w pozycji leżącej,
- przepływ krwi zwiększa się i stabilizuje w większości narządów kobiety ciężarnej; w nerkach, skórze i macicy przepływ krwi wzrasta wraz z wiekiem ciąży.
Zmiany w układzie oddechowym
- obrzęk i przekrwienie błony śluzowej w całym obrębie dróg oddechowych,
- powiększająca się macica unosi przeponę i powoduje zwiększenie wymiaru klatki piersiowej o 6 cm,
- oddech żebrowy zmienia się na przeponowy,
- zwiększa się objętość oddechowa oraz pojemność wydechowa,
- pojemność płuc ulega niewielkiemu zmniejszeniu
- niewielki wzrost częstości oddechów, zwiększenie użycia tlenu (pod koniec ciąży połowa zapotrzebowania na tlen przekazywana jest dziecku),
- pojawia się hiperwentylacja płuc.
Zmiany w układzie pokarmowym
- rozluźnienie mięśni, upośledzenie mięśni zwieraczy przełyku, co doprowadza do zalegania treści pokarmowej w jelitach,
- zmiana położenia jelit i żołądka przez powiększenie się macicy, co nie wpływa jednak negatywnie na metabolizm,
- wzmożone wydzielanie śliny,
- przerośnięte i przekrwione dziąsła,
- nadmierne wydzielanie kwasu solnego w żołądku, wydłuża się czas opróżnienia żołądka (co powoduje, że przyjęcie pozycji leżącej może spowodować wyrzucenie treści żołądka),
- lepsze trawienie i wchłanianie pokarmu,
- zastój żółci oraz wzrost stężenia cholesterolu we krwi sprzyja powstawaniu kamieni żółciowych,
- wątroba nie wykazuje zmian.
Zmiany w układzie kostnym
- rozrostowi ulegają spojenie łonowe i chrząstkozrost krzyżowo-biodrowy, co powoduje ograniczone ruchy miednicy,
- zmiany w postawie następują przy zaawansowanej ciąży.
Zmiany w układzie moczowym
- zwiększenie długości obu nerek o 1- 1,5 cm,
- powstanie wodonercza i wodniaka moczowodu,
- poszerzenie pęcherza moczowego wskutek zalegania moczu (częste parcie na mocz, zakażenia),
- zwiększa się przepływ krwi przez nerki,
- spada stężenie mocznika i kwasu moczowego we krwi ciężarnej,
- w moczu pojawia się glukoza oraz aminokwasy,
- zwiększa się pH moczu.
Zmiany w gruczołach wydzielania wewnętrznego
- powiększenie tarczycy u 50% kobiet, wzrost metabolizmu tarczycy,
- powiększenie gruczołów nadnerczy,
- powiększenie przedniego płatu przysadki o ok 20-40%, co prowadzi do zwiększenia produkcji: somatotropiny, tereotropiny, ardenokortykotropiny, prolaktyny
Zmiany w metabolizmie
- przyrost masy ciała o ok 20%,
- dobowe użycie energii wzrasta o 300 kcal, przez co zapotrzebowanie kaloryczne wzrasta pod koniec ciąży do 2500 kcal (powodem jest konieczność utrzymania wydolności narządów i układów oraz potrzebami płodu),
- całkowita objętość krwinek białych we krwi wzrasta o 20%, zmieniają się proporcje niektórych białek, obserwujemy dodatni bilans azotowy,
- organizm matki oszczędza glukozę dla płodu, zwiększa się oporność na insulinę,
- hiperlipidemia- objętość tłuszczów się zwiększa,
- następuja zmiany w gospodarce wodnej i elektorlitowej.
